လျမတ္၀ါဆို

ျမန္မာလ (၁၂) လ ႐ွိသည့္ အနက္ ၀ါဆိုလသည္ စတုတၳ ေျမာက္လျဖစ္သည္။ ၀ါဆိုလသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေႏြရာသီႏွင့္မုတ္သံုရာသီ ကာလ အပိုင္းအျခားတြင္ျဖစ္ၿပီး၊ အဂၤလိပ္လ ဇြန္၊ ဇူလိုင္လအတြင္းတြင္ က်ေရာက္လွ်က္႐ွိသည္။ (၁၂) လရာသီ ႐ွိသည့္အနက္မွ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႕သည္ အေရးပါေသာ ေန႕တစ္ေန႕ျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အစိုးရ ႐ံုးပိတ္ရက္ မ်ားတြင္လည္းပါ၀င္သည္။

၀ါဆိုလ၏ ဆိုလိိုရင္းမွာ ၀ါ သည္ေနထိုင္ျခင္း ၊ ဆိုသည္ ရြတ္ဆိုျခင္းဟု အနက္ဖြင့္ဆိိုၾကသည္။ မိုးတြင္း သံုးလပတ္လံုး ရဟန္းေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးရာ ေက်ာင္း၌ ေနထိုင္ပါ မည္ဟု အဆိုျပဳေသာလကို ၀ါဆိုလ ဟုေခၚဆိုသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ၀ါဆိုလကို ပုဂံေခတ္ဦးတြင္ မယ္တာ ဟုေရးသား အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ ပုဂံေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ မယ္ာ မွ ေႏြတာဟု ေျပာင္းလဲ ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္။ မယ္တာဟူေသာ စကားလံုး၏ အဓိပၸါယ္မွာ မယ္သည္ လယ္ယာ ၊ မိုး ၊ ေျမ ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ၊ တာ ဆိုသည္မွာ တိုင္းတာျခင္းဟု အနက္ဖြင့္ဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လယ္ယာမိုးေျမကို တိုင္းတာေသာလ ဟုလည္း ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ၀ါဆို လ၏ ေယဘုယ ေနထြက္ ခ်ိန္မွာ နံနက္ ၄ နာရီ ၄၈ မိနစ္ျဖစ္ၿပီး၊ ေန၀င္ခ်ိန္မွာ ညေန ၇ နာရီ ၁၂ မိနစ္ျဖစ္သည္။ ၁၂ လရာသီအ နက္ ၀ါဆုိလသည္ ေန ့တာ အရွည္ဆံုးလ ျဖစ္သည္။

၀ါဆိုလသည္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား အတြက္ ဘာသာေရးႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေသာ အထြက္အျမတ္ထားရာလပင္ျဖစ္သည္။ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ တုသိတာ နတ္ျပည္မွ စုေတ၍ လူ႔ျပည့္၌ပဋိသေႏၶတည္သည္မွာ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔ပင္ျဖစ္သည္။
နိမိတ္ႀကီး ေလးပါးကို ျမင္၍ ေတာထြက္သည့္ ေန႔မွာလည္း ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔ ပင္ျဖစ္သည္။ ဘုရားျဖစ္ေတာ္ မူၿပီးေနာက္ ဓမၼစၾကာ တရားဦးကို ေဟာၾကား ေတာ္မူသည့္ ေန႔မွာလည္း ၀ါဆိုလျပည့္ ေန႔ပင္ျဖစ္သည္။ သာ၀တၳိျပည္ သရက္ျဖဴပင္ ေျခရင္း၌ တိတၳိတို႔ကို ႏွိမ္နင္း၍ တန္ခိုး ျပာ ဋိဟာ ျပေသာေန႔မွာလည္း ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔ပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ ထိုသို႔ထူးျခားခ်က္မ်ားႏွင့္ျပည့္စံုေနေသာေၾကာင့္ ဗုဒၥဘာသာျမန္မာလူမ်ိဳး တို႔အေနျဖင့္ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔ကို အထြတ္အၿမတ္ ၿပဳၾကသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္တို႔က ဤ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔၌ ေက်ာင္းကန္ဘုရားသို႔ သြားေရာက္၍ ၀ါဆိုပန္းမ်ား ကပ္လွဴျခင္း၊ ၀ါဆိုသကၤန္း လွဴဒါန္းျခင္း၊ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္မ်ားကို ရြတ္ဖတ္ သရဇၩာယ္ျခင္း အားျဖင့္ ၀ါဆိုလျပည့္ ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔-ကို ဆင္ႏႊဲ ျပဳလုပ္ ၾကပါသည္။ (က်န္းကုိး- ေမာင္ထင္၏ ၁၂ လရာသီ)

၀ါဆိုသကၤန္း

၀ါဆိုသကၤန္း- ဆိုတာ ၀ါတြင္း ကာလ(မိုးကာလ)၌ မိမိတို႔ ေက်ာင္းအသီးသီးတြင္ သီတင္းသံုး ေနထိုင္သည့္ သံဃာေတာ္ မ်ားအား လွဴဒါန္းသည့္ သကၤန္းလို႔ ေျပာႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ေဟာၾကားတဲ့ ပါဠိေတာ္မ်ားမွာ ၀ါဆိုသကၤန္းကို ၀ႆာ၀ါသိက သာဋိက-လို႔ ေဟာထား ပါတယ္။ ပါဠိ အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ မွာေတာ့ a cloak for use in the rainy season- လို႔ဖြင့္ျပတယ္။ တိပိဋက ပါဠိ အဘိဓာန္က ၀ႆာ၀ါသိက- မိုးကာလ၌ ေနေလ့ရွိေသာ ရဟန္း သာဋိက-အ၀တ္(သကၤန္း) - မိုးကာလ၌ မိမိတို႔ေက်ာင္းတြင္ ေနေလ ့ရွိေသာ ရဟန္းတို႔အား ေပးလွဴအပ္ေသာ သကၤန္းလို႔ ဖြင့္ဆိုပါတယ္၊

ဒီေန႔ေခတ္မွေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၀ါမဆိုမီ ကာလမွာ ၀ါဆို သကၤန္းဆိုၿပီး ကပ္လွဴေလ့ ရွိတယ္။ ၀ါဆို သကၤန္း ကပ္လွဴပြဲဆိုၿပီး ဘုရားေဟာ က်န္းဂန္မ်ားမွာေတာ့ တိုက္ရိုက္ မလာပါဘူး။ ဆက္ဆပ္ ႏွီးႏြယ္လို႔ ယူႏိုင္တဲ့ story background ေလးကေတာ့….

၀ိသာခါလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ ေက်ာင္းအမႀကီးရဲ႕ နာမည္လို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တိုင္း သိၾကပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ၂၅-၀ါတိတိ သီတင္းသံုးတဲ့ သာ၀တၳိၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္မွာ ပုဗၺာရာမ-ပုဗၺာရံုဆိုတဲ့ ေက်ာင္းႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းအမႀကီးေပါ့။ တစ္ေန႔ ေက်ာင္းအမႀကီး ၀ိသာခါက ဘုရား အမွဴးရွိတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းစားပင့္တယ္။ အဲဒီေန႔ညမွာ မိုးကလည္း ရြာလိုက္တာ မေျပာပါနဲ႔ေတာ့၊ သဲႀကီးမဲႀကီး ကို ရြာတာ။ ဘုရားရွင္က တပည့္ ရဟန္းေတြကို “ ရဟန္းတုိ႔ ဒီမိုးဟာ ဇမၺဴဒိပ္ တစ္ကၽြန္းလံုး ရြာတဲ့မိုး, မိုးရာသီမွာ ေနာက္ဆံုး ရြာတဲ့ မိုးလည္း ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရဟန္းတို႔ မိုးေရ ခ်ဳိးၾကလို႔” မိန္႔ေတာ္ မူေတာ့ ရဟန္းေတာ္ ေတြဟာ မိုးေရခ်ဳိး ၾကတာေပါ့၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုမွာ ဘာသကၤန္းမွ မပါဘဲ ေရခ်ဳိး ၾကတာေလ။

မနက္မိုးလင္း ေက်ာင္းအမႀကီး ၀ိသာခါအိမ္မွာ ဆြမ္းေတြ ျပင္လို႔ၿပီးေတာ့ သူ႔အိမ္က ကၽြန္- မ တစ္ေယာက္ကို ေက်ာင္းကို လႊတ္လိုက္တယ္။ ဘုရားအမွဴးရွိတဲ့ သံဃာေတာ္ ေတြကို ဆြမ္းစားၾကြဖို႔ ပင့္ခဲ့ေပါ့။ ကၽြန္-မေလးကလည္း အေျပးအလႊား ေက်ာင္းကိုသြား၊ ေက်ာင္းကို ေရာက္ေတာ့ သကၤန္းမပါဘဲ ေရခ်ိဳးေနတဲ့ ရဟန္းေတြကို ေတြ႕ေတာ့တာေပါ့။ ဒါနဲ႔ အိမ္ကို ျပန္လာၿပီး ရွင္မေရ “ ေက်ာင္းမွာလဲ ရဟန္းေတာ္ေတြ တစ္ပါးမွ မရွိဘူး။ တကၠဒြန္းေတြ ေရခ်ဳိး ေနတာကိုပဲ ေတြ႕ခဲ့တယ္လို႔” ျပန္ေျပာတာေပါ့။ (တကၠဒြန္းဆုိတာ ဘုရားေခတ္တုန္းက ဘာအ၀တ္မွ မ၀တ္ဘဲ ေနၾကတဲ့ သူေတြေလ၊ ဒီေန႔ေခတ္အထိ အိႏၵိယႏို္င္ငံမွာ ရွိေနေသးတယ္။ အ၀တ္ ၀တ္ထားရင္ အ၀တ္အေပၚမွာ တက္မက္ တြယ္တာတဲ့စိတ္ ရွိတယ္ဆိုၿပီး အကုန္ခၽြတ္ထား တဲ့အဖြဲ႕ေပါ့။)

ေက်ာင္းအမႀကီး ၀ိသာခါကေတာ့ ေတြးေတာတတ္တဲ့ ဥာဏ္အေျမာ္အျမင္ရွိ ေတာ့ ကၽြန္မေလးေျပာတဲ့ စကားကို သေဘာ ေပါက္တယ္။ “တကၠဒြန္း ေတြေတာ့ မဟုတ္ ႏိုင္ဘူး၊ သကၤန္း သံုးထည္ကိုပဲ ၀တ္ေနရတဲ့ ရဟန္းေတာ္ ေတြပဲ ျဖစ္ရမယ္ ေပါ့။ ဒီလိုနဲ႔ ဘုရားအမွဴး ရွိတဲ့ သံဃာေတြ အိမ္ကိုၾကြလာ၊ ဆြမ္းကပ္ၿပီး ကၽြန္-မေလး ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အေနအထားကို ဘုရားရွင္ အားေလွ်ာက္တယ္။ ဒါနဲ႔ ျမတ္စြာဘုရားက မိုးေရခံ သကၤန္းကို ၀တ္ရံု သံုးစြဲ ခြင့္ျပဳတယ္ဆိုၿပီး ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ မိုးတြင္းကာလမွာ ရဟန္းေတာ္ေတြ သကၤန္းသံုး ထည္အျပင္ မိုးေရခံသကၤန္းကိုပါ ၀တ္ရံု သံုးစြဲခြင့္ျပဳတာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ဒီေန႔ေခတ္မွာ ၀ါတြင္း(မိုးကာလ) မိမိတို႔ေက်ာင္းမွာ သီတင္းသံုးတဲ့ ရဟန္းေတြကို ၀ါဆို သကၤန္းဆိုၿပီး ကပ္လွဴေနၾကတာပါ။

ေနာက္ story တစ္ခုမွာလည္း ၀ိသာခါ ေက်ာင္းအမႀကီးက ဆုရွစ္မ်ဳိး ေတာင္းတဲ့အခါ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ၀ႆာ၀ါသိက သာဋိက-၀ါဆို သကၤန္း လွဴဒါန္းခြင့္ ေပးဖို႔ ပထမဦးဆံုး ဆုအေနနဲ႔ ေတာင္းခဲ့တာကို ေထာက္ဆၿပီး ၀ါတြင္းကာလမွာ အရင္က ထက္ပိုလို႔ စာသင္စာခ် (ပရိယတ္) တရားထိုင္ တရားျပ (ပဋိပတ္) လုပ္တဲ့ သံဃာေတာ္ ေတြကို ၀ါဆို သကၤန္းဆိုၿပီး ေထရ ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက လွဴဒါန္းေနၾကတာပါ။

ဒီလို လွဴဒါန္း ရတဲ့အတြက္  အက်ိဳးေက်းဇူး ေလးကေတာ့ (reflection အေနနဲ႔) လွဴဒါန္းသူဟာ ေရာက္ရာ ဘ၀တိုင္းမွာ အသားအရည္ ၀ါ၀င္းၿပီး ကိုယ္ေရာင္ ကိုယ္၀ါ ေတြထြက္မယ္၊ အသားအရည္ ႏူးညံ့ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမယ္၊ အသားအရည္ စင္ၾကယ္ သန္႔ရွင္းမယ္၊ စိတ္ထဲမွာ လိုခ်င္တာကို ေတာင့္တ လိုက္ရင္ ကိုယ္ေတာင့္တ(ျဖစ္ခ်င္)တာေတြ ျဖစ္လာမယ္။ အ၀တ္အစား ေတြမရွားပါးဘူး၊  လံုၿခဳံ ခ်မ္းေၿမ.စြာ ေနထိုင္ရမယ္။ ဧဟိဘိကၡဳ ေခၚခံရမယ္၊ ေနာက္ဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ပန္းတိုင္ျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကိုေရာက္ၿပီး ကၽြတ္တမ္း ၀င္ရမယ္ ဆိုတာေတြ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ယေန႔ ကမၻာမွာ reflection ရဲ႕သေဘာတရား-နယူတန္ရဲ႕ တတိယ နိယာမ ျဖစ္တဲ့ သက္ေရာက္မႈ. တိုင္းမွာ တန္ျပန္ သက္ေရာက္မႈ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကို ယံုၾကည္ လက္ခံေနၾကပါၿပီ။ ဗုဒၶဘာသာ မွာေတာ့ ကံတရားရဲ႕ အက်ဳိးဆက္လို႔ လက္ခံၾကတာပါ။ စဥ္းစားၾကည့္ပါစို႔….. ကိုယ္က အ၀တ္(သကၤန္း) ေပးတယ္, လွဴတယ္၊ ရရွိသူက အဲဒီ ၀တ္သကၤန္းကို ၀တ္တယ္။ ေလဒဏ္ ေနဒဏ္ ကာကြယ္ႏိုင္ သလို အရွက္ အေၾကာက္ ကိုလည္း ကာကြယ္ၿပီး ျဖစ္တယ္။ ၀တ္သင့္တဲ့ အ၀တ္ကို ၀တ္ရသူရဲ႕ အသားအေရဟာ အ၀တ္မ၀တ္ဘဲ ေနရသူရဲ႕ အသားအေရထက္ ၾကည္လင္ ႏူးညံ့ ၀ါ၀င္းတယ္။ ေကာင္းၿပီ၊ သူတစ္ဖက္သားကို အသားအေရ ႏူးညံ့၀ါ၀င္းေအာင္ လုပ္ေပးရင္ ကိုယ့္မွာလည္း ဒီလို အက်ိဳးတရား ျပန္ရမွာ ေသခ်ာတာေပါ့။ အသက္ရွင္ရ သမွ်အခ်ိန္ ေလးမွာ အလုပ္ ေကာင္း ကံေကာင္းေတြကို လုပ္ေနရင္ ေကာင္းကံ ေတြဆိုတာလည္း ရွိေနမွာပဲ။ စိတ္ထဲမွာ ပိုၿပီး ရွိေနသင့္ တာကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ျငိမ္းေအးမႈကို ရွာေဖြျခင္းကသာ ေကာင္းဆံုးေသာ လုပ္ရပ္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

Vasa Robe (၀ါဆိုသကၤန္း )

မွတ္ခ်က္။ ၀ါဆိုလ၏ အေၾကာင္းကုိ ေမာင္ထင္၏ ၿမန္မာ့ ၁၂လ ရာသီ အေၾကင္းမွ ထုတ္ႏုတ္ ေရးသားထားၿပီး ၀ါဆိုသကၤန္း ကပ္လွဴ ပူေဇာ္ပြဲ အတြက္ ရည္ရြယ္၍ မွ်ေ၀ တင္ၿပပါသည္ရွင္။